Gan chịu trách nhiệm xử lý, chuyển hóa và loại bỏ độc tố từ thức ăn, thuốc, rượu và các hóa chất môi trường. Khi gan bị tổn thương, không chỉ khả năng thải độc giảm, mà rất nhiều hệ thống khác trong cơ thể cũng bị ảnh hưởng: chuyển hóa mỡ, cân bằng đường huyết, tổng hợp protein, điều hòa miễn dịch...

Rượu, khói thuốc và các hóa chất độc hại từ môi trường và thuốc tây đều có thể đẩy gan vào trạng thái chịu áp lực quá mức kéo dài, gây tổn thương tế bào, viêm, hình thành sẹo và xơ hóa. Dưới đây là cơ chế chi tiết về cách các tác nhân này ảnh hưởng đến gan, và cách bạn có thể hỗ trợ gan – từ chế độ sinh hoạt đến việc lựa chọn hợp lý sản phẩm hỗ trợ.

1. Tổn thương gan do rượu – từ mỡ gan đến xơ gan

1.1 Con đường chuyển hóa rượu & sinh chất độc hại

Khi uống rượu, phần lớn ethanol được chuyển đến gan và được oxy hóa qua các enzyme như alcohol dehydrogenase (ADH) và cytochrome P4502E1 thành acetaldehyde – một chất rất độc với tế bào. Acetaldehyde tiếp tục bị chuyển thành acetate, sau đó thành nước và CO₂. Quá trình này tạo ra gốc tự do (reactive oxygen species – ROS), gây stress oxy hóa mạnh lên tế bào gan. 

Acetaldehyde có thể kết hợp với protein gan để tạo ra "adducts" gây đột biến và phản ứng miễn dịch, kích hoạt các tế bào miễn dịch trong gan (như Kupffer cells), giải phóng cytokine viêm (TNF-α, IL-6…) làm tổn thương tế bào gan nặng hơn.

1.2 Tích mỡ, viêm và xơ hóa

Ban đầu, gan bị tích mỡ nội bào (steatosis) – quá tải chất béo trong tế bào gan. Đây là bước đầu tiên trong phổ tổn thương gan do rượu. Hầu hết người uống rượu nặng sẽ có mỡ gan (> 90%) nếu uống kéo dài.

Nếu tiếp tục uống rượu, tình trạng viêm (hepatitis cồn) xuất hiện – tế bào gan bị chết (apoptosis), hoại tử từng vùng nhỏ, kèm với đáp ứng miễn dịch. Gan cố gắng sửa chữa nhưng nếu bị tổn thương lặp đi lặp lại, hình thành sẹo (fibrosis). 

Qua thời gian, nếu quá trình xơ hóa lan rộng, gan tiến tới xơ gan (cirrhosis) – cấu trúc gan bị biến đổi vĩnh viễn, mô gan lành bị thay bằng mô sẹo, dẫn đến mất chức năng gan, tăng áp lực tĩnh mạch cửa, cổ trướng, suy gan. 

Xơ gan có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như suy gan, ung thư tế bào gan (HCC).

1.3 Yếu tố làm trầm trọng thêm

• Thâm nhập vi khuẩn ruột & endotoxin: Rượu có thể làm tăng tính thấm ruột, cho phép vi khuẩn hoặc endotoxin từ ruột vào tĩnh mạch cửa, kích hoạt đáp ứng viêm trong gan.
• Stress oxy hóa & thiếu hụt chất chống oxy hóa nội sinh: Rượu làm suy giảm glutathione và các chất chống oxy hóa khác, khiến tế bào gan dễ bị tổn thương gốc tự do hơn.
• Tác động lên tế bào hình sao (hepatic stellate cells): Khi tế bào gan bị tổn thương, tế bào hình sao trong gan bị kích thích sản xuất collagen và chất nền ngoại bào, gây xơ hóa.
• Yếu tố di truyền, chế độ ăn, tác dụng phụ thuốc: Các dạng enzyme chuyển hóa rượu (ADH, ALDH, CYP2E1) có biến thể gen cá nhân ảnh hưởng mức độ nhạy cảm với rượu.

2. Tác hại của khói thuốc và hóa chất đối với gan

2.1 Khói thuốc lá & gan

Khói thuốc chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó nhiều chất có độc tính gan. Theo nghiên cứu, hút thuốc ảnh hưởng gan qua ba cơ chế: độc tính trực tiếp, phản ứng miễn dịch và hoạt động gây ung thư. 

Một số cơ chế:

• Stress oxy hóa: Hút thuốc làm tăng ROS hệ thống, gây áp lực oxy hóa lên tế bào gan và mô xung quanh.
• Viêm mạn tính & cytokine: Khói thuốc thúc đẩy sản xuất cytokine viêm, kích hoạt phản ứng miễn dịch, gây tổn thương mô gan.
• Kích hoạt tế bào hình sao gan: Các hóa chất trong thuốc lá có thể kích thích tế bào hình sao (stellate) tăng sản collagen và phát triển xơ hóa gan.

Tương tác với bệnh gan do rượu: Hút thuốc có thể làm trầm trọng thêm tổn thương gan do rượu, tăng nguy cơ tiến triển xơ gan và ung thư gan.

2.2 Hóa chất độc hại – thuốc và các chất công nghiệp

Gan là nơi xử lý hầu hết các thuốc, hóa chất môi trường (pesticide, dung môi, kim loại nặng…). Khi tiếp xúc lâu dài hoặc liều cao, gan có thể bị quá tải hoặc bị độc tính trực tiếp:

• Hepatotoxin (độc gan): Các hóa chất như acetaminophen (paracetamol), thuốc chống lao, hóa trị liệu, dung môi công nghiệp, hóa chất độc công nghiệp đều có thể gây tổn thương tế bào gan.
• Stress oxy hóa & tổn thương màng tế bào: Nhiều chất độc gây phá hủy màng tế bào gan, gây rò rỉ enzyme như ALT, AST.
• Rối loạn chuyển hóa lipid, đường và acid mật: Tổn thương gan có thể làm rối loạn cân bằng mỡ và acid mật, dẫn đến viêm, xơ hóa gan.
• Tương tác thuốc – độc cộng hưởng: Khi dùng nhiều thuốc hoặc thuốc + rượu, gan có thể bị “ép” làm việc quá tải, dẫn đến suy tế bào gan hoặc hoại tử.
  
  3. Dấu hiệu cảnh báo gan tổn thương

Gan có khả năng bù trừ cao, vì vậy tổn thương gan thường âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Khi bệnh đã tiến triển, có thể xuất hiện:

• Vàng da, vàng mắt
• Mệt mỏi kéo dài, chán ăn
• Đau vùng hạ sườn phải
  Phù, cổ trướng
• Nước tiểu vàng sẫm / phân nhạt
• Rối loạn đông máu, dễ bầm tím
• Não gan (khi suy gan nặng)

Xét nghiệm men gan (ALT, AST, GGT), tỷ lệ AST/ALT trên 2:1 thường gợi ý tổn thương gan do rượu. 

Nếu phát hiện sớm, tổn thương gan (như mỡ gan, viêm nhẹ) có thể hồi phục nếu loại bỏ yếu tố gây hại.

4. Cách hỗ trợ gan & phòng ngừa tổn thương

• Tránh rượu, hạn chế tiếp xúc thuốc lá và hóa chất độc
• Chế độ ăn lành mạnh: rau xanh, trái cây, chất chống oxy hóa, hạn chế dầu mỡ, đường
• Uống đủ nước & vận động vừa phải
• Kiểm tra men gan định kỳ nếu có nguy cơ cao
• Bổ sung dưỡng chất hỗ trợ gan – đây là nơi sản phẩm hỗ trợ gan có thể đóng vai trò bổ sung.

5. TrueVita+ New Liver Milk Thistle - Thải độc gan, hỗ trợ cải thiện chức năng gan

Trong khi thay đổi lối sống là yếu tố cốt lõi, các tế bào gan khi chịu tổn thương kéo dài vẫn cần nguồn dưỡng chất chuyên biệt để hỗ trợ phục hồi và bảo vệ. TrueVita+ New Liver Milk Thistle là sản phẩm được phát triển từ chiết xuất hạt cây kế sữa (Silybum marianum), chứa tới 80% Silymarin – hoạt chất nổi tiếng trong y dược cổ truyền và nghiên cứu hiện đại:

• Hỗ trợ bảo vệ tế bào gan khỏi tác hại của rượu bia, khói thuốc lá và hóa chất
• Kích thích quá trình tái tạo tế bào gan mới, giúp năng lực làm việc của gan hồi phục
• Tăng khả năng thải độc tự nhiên, giảm áp lực cho gan
• Chống oxy hóa mạnh, hạn chế tổn thương do gốc tự do

TrueVita+, với công nghệ hiện đại và sản xuất trên dây chuyền tuân thủ tiêu chuẩn GMP hiện hành của FDA Hoa Kỳ, có chứng nhận Non-GMO và đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng của USP.  TrueVita+ được nhập khẩu chính ngạch về Việt Nam, đáp ứng đầy đủ các quy định về công bố sản phẩm, tiêu chuẩn chất lượng và được Bộ Y Tế cấp phép lưu hành.

Lưu ý: Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

6. Tổng kết

Gan là cơ quan chịu trách nhiệm nặng nề trong việc xử lý các chất độc hại. Khi rượu, thuốc lá và hóa chất tấn công lâu dài, gan dễ bị tổn thương – từ mỡ gan → viêm → xơ hóa → suy gan. Nhưng nếu phát hiện sớm và áp dụng biện pháp phù hợp, nhiều tổn thương có thể đảo ngược.

Bạn hoàn toàn có thể chủ động:

• Không uống rượu, bỏ hút thuốc
• Hạn chế tiếp xúc hóa chất độc hại
• Ăn uống cân bằng, nhiều chất chống oxy hóa
• Bổ sung sản phẩm hỗ trợ gan chất lượng như TrueVita+ New Liver Milk Thistle để giúp gan khỏe mạnh và phục hồi tốt hơn

Hãy bắt đầu từ hôm nay – vì lá gan khỏe là nền tảng để bạn sống năng động, khỏe mạnh và trọn vẹn từng ngày.

Nguồn: Tổng hợp từ Internet